Գոռ Թորգոմյան

Վյաչեսլավ Պրախ․ «Բառեր, որ մեզ չեն ասել մեր ծնողները»․ հատված գրքից

Մի՛ խաղա ուրիշի զգացմունքների հետ

(նրան՝ դստերս)

Իմ հեռավոր երկինք, բա՜րև։
Ինչու՞ քեզ այսպես կոչեցի։ Բանն այն է, որ երբ դու վերջապես ձեռքդ վերցնես այս գիրքը, ինձ նայելու ես էջերի ու տառերի միջով, ինչպես Խաղաղ օվկիանոսի ջրերին՝ ինքնաթիռի պատուհանից, ինչպես հարավաֆրիկյան վայրի ցեղերին, ինչպես սև-սպիտակ մի ֆիլմ․․․
Քեզ կթվա, թե ես հինավուրց, դարավոր մեկն եմ և իմ ժամանակներում մարդիկ աշխարհը տեսնում էին սև ու սպիտակ երանգներով։

Ժպտում եմ։
Ժամանակները փոխվում են, համաձայն եմ, բայց մարդկանց զգացմունքները՝ ոչ։
Ես ուզում եմ ասել քեզ, անհա՜ս իմ, որ պետք է փայփայել ամեն մարդու, որ երբևէ մտել է քո կյանք։ Դա շատ կարևոր է, հավատա՛ ինձ։ Չես սիրում, ատում ես, արհամարհում ես ողջ հոգով, ուրեմն ուղղակի բա՛ց թող։ Մի՛ խփիր, մի՛ սպանիր, մարդուն վատը մի՛ ցանկացիր՝ անիծելով։ Ուղղակի բա՛ց թող, ուղղակի մոռացի՛ր։
Այս կյանքում քեզ ի վերջո կվերադառնա բումերանգի պես ամեն բան, բարձրում սավառնող իմ, ուզես թե չուզես։ Գիտես դա, թե ոչ։ Ցավում եմ, բայց այդպես է լինելու։
Ես մի առիթով համոզվեցի, որ իմ կյանքին առնչված ամեն մարդ՝ լավ կամ վատ, գեղեցիկ կամ ոչ այնքան, հարուստ թե աղքատ, իմ ուղեկիցն է ժամանակի որոշակի ընթացքի համար։ Սա «կյանք» անունով գլուխկոտրուկի մի մասնիկն է։ Շատ դժվար է ցավ չպատճառել, երբ այնպես մեծ է ցանկությունը։ Ծայրահեղ դժվար է երբեմն քո մեջ գտնել մարդուն։
Ես կոչ չեմ անում ձախ այտը դեմ տալ, երբ կապտակեն աջ այտիդ, տվյալ դեպքում ես խորհուրդ եմ տալիս առանց հապաղելու ջարդել քիթը։ Ես կոչ եմ անում ցավ չպատճառել այն անվնաս, անպաշտպան էակներին, որոնք մի օր կտեսնեն քո մեջ միմիայն ամենահիասքանչը, բոլոր արժանիքներդ, այն բարի մարդկանց, որոնք կուրորեն սիրահարված կլինեն քեզ։
Մի՛ խաղա ուրիշի զգացմունքների հետ, փոքրի՜կս, անգամ եթե քո տարերքը կրակն է, իսկ նրանցը՝ օդը կամ ջուրը։ Չես սիրում, ատում ես, քանի որ հիասթափվել ես մարդուց, ուղղակի բաց թող նրան։ Ասա, որ չես կարողանա, որ չես թելադրի, որ այլևս անհնար է հարություն տալ․․․ Ասա այնպես, ինչպես որ կա։ Բայց մի՛ ծեծիր օրեր շարունակ, մի՛ արա նրան այն, ինչ որ չէիր ցանկանա ինքդ քեզ։
Մայրդ ինձ հաճախ էր ասում ճոճանակի մասին․ որքան երկար, տևական է այն ճոճվում, այնքան ուժեղ է լինելու հաջորդած հարվածը։

Խոստմանը հավատարիմ լինելու կարևորության մասին
(նրան՝ որդուս)

Եզակի տաղանդ է տված խոստումը պահելը։ Այս վեհ կարողությունը չի ծնվում մարդու հետ, գենետիկորեն չի փոխանցվում և չի առաջանում տարիքի հետ։ Այն կարելի է միայն դաստիարակել ինքդ քո մեջ։ Ընտելացնել ինքդ քեզ՝ ապրել քո կողմից ասված բառի շուրջ։
Ամոթալի չէ ասել «ոչ», «չի ստացվում», «չեմ կարող», բայց ահա եթե մարդուն ինչ-որ բան ես խոստացել ու չես պահել խոստումդ, ուրեմն թուլություն ես ցուցաբերել։ Չպահած խոստումը առաջին հերթին թուլության նշան է, կամքի բացակայության, անպատասխանատվության։
Մարդիկ իրենց բնույթով չեն սիրում անպատասխանատու էակներին և գրեթե միշտ լուրջ չեն ընդունում այդպիսիներին։ Ուղղակի ինչ-որ մի պահի նրանք կդադարեն քեզ հետ շփվել, կխզեն բոլոր կապերը։
Խոստումը պահելն արարք է։ Արարքը՝ արդյունքն է մարդկային ջանքերի, որոնք ուղղված են որոշակի գործողությունների, նույնսիկ եթե մարդը բնավ չի ուզում գործել։ Իսկ ասել և չանել․ սա արդեն հարմարվողականություն է, պլանկտոնին բնորոշ հատկությունների արտահայտություն։ Անկեղծ լինեմ, եթե հստակ գիտես, որ չես անելու, ավելի լավ է պատասխանիր,որ չես կարող, հակառակ դեպքում քեզնից կհիասթափվեն և կսկսեն վերաբերվել լրիվ այլ կերպ։
Գիտե՞ս՝ ինչու են տղամարդկանց միջավայրում շատ գնահատում խոսքին հավատարիմ մարդկանց։ Որովհետև այդպիսով կարելի է հայտնաբերել տղամարդու ոգին կամ էլ բնավ չհայտնաբերել այն։ Կալանավայրերում խոստումը չպահող մարդկանց հայհոյում են, իսկ մեր աշխարհում անվանում են պարզապես դատարկախոս։
Հաճախ մենք տարիներ շարունակ գդալ-գդալ հավաքում ենք մեր հանդեպ հարգանքը, և մի սխալ արարքի պատճառով այն դեն նետում դույլերով։
Բառը, որդիս, ուղղակի ձայն չէ։ Խոստումը քո վերաբերմունքն է մարդուն, ում դու այն խոստացել ես։ Խոստումը քո ուժի գոյության կամ դրա բացակայության ցուցիչն է։ Խոստումը քո ոգին է, կամ էլ ուղղակի գոլորշի է քո բերանից։
Միլիոն տոկոսով համոզված եմ այն ամենում, ինչ գրում եմ հիմա․ կատարածդ խոստումներով են դատելու քո մասին։

Թարգմանությունը՝ Մարինա Գևորգյանի

Պատմություն

XIX-րդ դարի երկրորդ կեսը Օսմանյան կայսրության համար ծանր փորձությունների շրջան էր՝ կապված իշխանության անկման և տնտեսական խնդիրների հետ։ Բարեփոխումների փորձերը խոչընդոտվեցին արտաքին միջամտությունների պատճառով, ինչպես, օրինակ, 1877-1878 թվականներին Ռուսաստանի հետ պատերազմը, որից հետո կայսրությունը կորցրեց զգալի տարածքներ։

Պանիսլամիզմը գաղափարախոսություն է, որը կոչ է անում միավորել բոլոր մահմեդականներին մեկ կառավարչի կամ պետության իշխանության ներքո: Պանթուրքիզմը բոլոր թյուրքալեզու ժողովուրդներին մեկ պետության մեջ միավորելու ցանկությունն է։ Երկու գաղափարներն էլ արձագանքեցին ազգային բարեփոխումներից և Օսմանյան կայսրության թուլությունից հիասթափվածների հետ:

1908 թվականին երիտթուրքերը տապալեցին Համիդյանի բռնապետությունը և երկրում սահմանադրական համակարգ մտցրին։ Այնուամենայնիվ, իշխանությունը շուտով անցավ մի խումբ զինվորական սպաների և բյուրոկրատների, ինչը հանգեցրեց ավտորիտար կառավարման:

Երիտթուրքերը որդեգրեցին ազգայնական քաղաքականություն, քանի որ դրանք տեսնում էին որպես պետության հզորացման և նրա տարածքային ամբողջականությունը պահպանելու միջոց արտաքին ուժերի սպառնալիքների և ներքին պառակտումների պայմաններում:

Իրանը XIX-րդ դարի երկրորդ կեսին — 20-րդ դարի սկզբին արտաքին ուժերից կախված թույլ պետություն էր, որտեղ իշխանությունն իրականում պատկանում էր շահին, բայց բրիտանական և ռուսական շահերի ազդեցության տակ։

1905-1911 թվականների Իրանի հեղափոխությունը հանգեցրեց սահմանադրական միապետության հաստատմանը և շահի իշխանության թուլացմանը։ Սակայն հեղափոխության արդյունքները խառնվեցին, և երկիրը մնաց պառակտված և ենթակա արտաքին ուժերի ազդեցությանը։

հանրահաշիվ 8

1) x2-x+1=0

D=1-4=-3

արմատ չունի

2)x2-2x+1=0

D=4-4=0

x1+x2=2
x1.x2=1

1+1=2
1.1=1 պատ՝․ 1, 1:

x2+4x+4=0

D=16-16=0

x1+x2=-4
x1.x2=4

(-2)+(-2)=-4
(-2).(-2)=4 Պատ՝․ -2, -2:

2)կազմեք բերված տեսքի քառակուսային հավասարումներ եթե հայտնի են նռա արմատների L գումարները և K արտադրյալը։

L=3, K=28

x2-3x+28=0

L=0, K=9

x2+9=0

L=4, K=4

x2-4x+4=0

Ուրիշի ուղղակի և անուղղակի խոսք, 8-րդ դասարան

Մեջբերվող խոսքը լինում է ուղղակի և անուղղակի: Ուղղակի է կոչվում այն խոսքը, որը մեջ է բերվում բառացի, անփոփոխ։ Օրինակ՝ Ավ. Իսահակյանը իր «Հիշատակարանում» գրում է. «Ոչ մի անհատ հասարակաց կարծիքից ազատ չէ. մարդը իր գիտակցությամբ իրեն ենթարկում է հասարակաց կարծիքին»:
Ուղղակի խոսքը կարող է լինել նաև խոսողի մտածածը, ասածը, գրածը և այլն։ Ես պառկած մտածում էի. «Մի՞թե չեմ կարող օգնել իմ հարազատ եղբորը, որն այսօր իմ աջակցության կարիքն է զգում»:
Անուղղակի է կոչվում այն խոսքը, որը մեջ է բերվում պատմողաբար, այսինքն խոսողը (գրողը) որևէ ուղղակի խոսք շարադրում է՝ պահպանելով միայն նրա բովանդակությունը։

Ունի 3 տեսակի կետադրություն՝

1) Նոր տողից, մեծատառ, գծիկով

2) Չակերտների մեջ

3) Բութով

Ուղղակի խոսքը գրվում է նոր տողից մեծատառ, գծիկով, եթե ասվել է բարձրաձայն, ունի զրուցակից, ակնկալվում է պատասխան:

Օրինակ՝
—Դու ինձնից լավ գիտես այդ ամենը,-անտարբեր ասաց աղջիկը:

— Ձեր մթերքի պիտանելիության ժամկետն անցել է , -զայրույթով ասաց հաճախորդը:

Մեջբերված խոսքը գրվում է չակերտներում , եթե բարձրաձայն չի ասվում, չունի զրուցակից, մտաբերվում է, կարդացվում է, կամ ասվում է ինքն իրեն:

Օրինակ՝
Տերյանն ասում է .«Երաժշտությունը կյանքից լավ է, դա օրհնյալ արվեստ է»:

Եթե մեջբերված խոսքը կարճ է, արտահայտված է մեկ-երկու բառով, տրոհվում է բութով:

Օրինակ՝
Ասացիր՝ կգամ: Գոռաց՝ բավական է:

Ուրիշի ուղղակի խոսքը անուղղակիի փոխակերպման ժամանակ կատարվում են հետևյալ փոփոխությունները.

1․ Հեղինակի խոսքը դառնում է նախադաս, իսկ մեջբերված խոսքը շաղկապով կապվում է գերադաս նախադասությանը:
-Ես շատ արագ եմ վազում,-ասաց Արան
Արան ասաց, որ ինքը շատ արագ է վազում:

2․ Հարցական նախադասության դեպքում ավելանում է «թե» շաղկապը, իսկ մնացած դեպքերում՝ «որ»:
— Դու ինչու՞ ես ամեն անգամ հակաճառում,- հարցնում է մայրը աղջկան:
Մայրը աղջկան հարցնում է, թե ինչու է նա ամեն անգամ հակաճառում:

3․ Դուրս են ընկնում ձայնարկությունները և վերաբերականները:
Օրինակ` -Վա՜յ , մայրիկ ջան, ես քեզ կարոտել եմ,- ասաց աղջիկը:
Աղջիկը ասաց մայրիկին, որ ինքը նրան կարոտել է:

4․ Կոչականը հեղինակի խոսքում դառնում է խնդիր։

Օրինակ`-Արա՛մ, մենք այսօր մասնակցելու ենք ծառատունկին,- ասաց Մանեն:

Մանեն ասաց Արամին, որ իրենք այսօր մասնակցելու են ծառատունկին:

5․Եթե ուղղակի խոսքի մեջ հեղինակի խոսքում գործողություն կատարողները երրորդ դեմքով դրված անձեր են, ապա ուղղակի խոսքի մեջ եղած ես, իմ, ինձ, ինձնից, ինձնով (մենք, մեր, մեզնից, մեզնով) ձևերին դերանուներին կամ փոխարինում են երրորդ դեմքի ինքը, իր, իրենից, իրենով դերանուները, իսկ դու, դուք դերանուններին փոխարինում են երրորդ դեմքի նա, նրանք դերանունները:

Առաջադրանքներ:

75. Տեքստը փոխադրի՛ր՝ անուղղակի խոսքերն ուղղակի դարձնելով:

Մի մարդ ասում է, որ ինքը Սևանի ամբողջ ջուրը կխմի:

-Ես Սևանի ամբողջ ջուրը կխմեմ,-ասում է մի մարդ։

Ընկերները ծաղրում են նրան ու ասում, որ նա թող իր խոսքը գործով ապացուցի:

-Դու քո խոսքը գործով ապացուցիր,-նրան ասում են ընկերներն ու ծաղրում։

Մարդն ասում է, որ ինքը անպայման կխմի, եթե ընկերները Սևանից հանեն գետերի բերած ջուրը, չէ՞ որ ինքը չի խոստացել, որ գետերի ջուրն էլ կխմի:

Մարդն ասում է․ «Ես անպայման կխմեմ, եթե ընկերներս Սևանից հանեն գետերի բերած ջուրը, չէ՞ որ ես չեմ խոստացել, որ գետերի ջուրն էլ կխմեմ»:

376. Տեքստը փոխադրի՛ր՝ անուղղակի խոսքերն ուղղակի դարձնելով:

Մի մարդ գնում է իշխանի մոտ ու բողոքում, որ իր ձին գողացել են:

Մի մարդ գնում է իշխանի մոտ ու բողոքում․
-Իմ ձին գողացել են:

Իշխանը նրա վրա բարկանում է և ասում,որ եթե չքներ, ձին չեն գողանա:

Իշխանը նրա վրա բարկանում է և ասում․
—Եթե չքնեիր, ձին չէին գողանա:

Խելոք մարդն ասում է, որ եթե ինքն իմանար, որ երկրի տերը քնած է, ինքն արթուն կմնար:
Խելոք մարդն ասում է․
—Եթե ես իմանայի, որ երկրի տերը քնած է, ես էլ արթուն կմնայի:

377. Տեքստը փոխադրի՛ր՝ ուղղակի խոսքերն անուղղակի դարձնելով:

            Մի մարդ արթնանում է, տեսնում՝ գողերն իր ունեցած-չունեցածը հավաքել,       տանում են: Ինքն էլ տանից դուրս է գալիս ու նրանց հետ գնում: Հանկարծ նրան    նկատում են:
            — Դու մեզ հետ ո՞ւր ես գալիս, ա՛յ մարդ, — հարցնում են գողերը:
            — Բա ի՞նչ անեմ, — միամիտ ձևանալով ասում է տանտերը, — տունս հավաքել       տանում եք, ես ինչո՞ւ մնամ:

Մի մարդ արթնանում է, տեսնում՝ գողերն իր ունեցած-չունեցածը հավաքել,       տանում են: Ինքն էլ տանից դուրս է գալիս ու նրանց հետ գնում: Հանկարծ նրան    նկատում են: Գողերը նրան հարցնում են, թե մարդն իրենց հետ ուր է գնում։ Տանտերը, միամիտ ձևանալով, ասում է, թե բա ինչ անի, իր տունը հավաքել տանում են, ինքը ինչու մնա։

378. Տեքստը փոխադրի՛ր՝ ուղղակի խոսքերն անուղղակի դարձնելով:

            Մի քանի զորապետեր հավաքված գովում էին իրենց ձիերին:
            Բոլորին լսելուց հետո մի աղքատ մարդ պատմում է.
            — Մի տարի ձիով հասա Արաքսին. ձին թափ առավ ու թռավ մյուս ափը:
            Լսողներն այնքան են բարկանում, որ ուզում են ծեծել խեղճ մարդուն:
            — Ձին կարո՞ղ է Արաքսի նման գետի վրայով թռչել, — մեղադրում են նրանք:
            — Սպասե՛ք, ձին իմը չէր, է՜, իշխանինն էր, — ասում է մարդը:
            — Հա՜, իշխանի ձին կարող էր, — հետ են քաշվում զորապետները:

Մի քանի զորապետեր հավաքված գովում էին իրենց ձիերին:
Բոլորին լսելուց հետո մի աղքատ մարդ պատմում է, որ մի տարի ձիով հասավ Արաքսին, ձին թափ առավ ու թռավ մյուս ափը:
Լսողներն այնքան են բարկանում, որ ուզում են ծեծել խեղճ մարդուն: Նրանք մեղադրում են, թե ձին կարո՞ղ է Արաքսի նման գետի վրայով թռչել։
Մարդն ասում է, որ ձին իրենը չէր, իշխանինն էր։
Զորապետերը հետ են քաշվում, թե հա, իշխանի ձին կարող էր։

Անուղղակի խոսքերն վերածեք ուղղակիի:

Աղջիկը ասաց մայրիկին, որ ինքը նրան կարոտել է:
Նա ասաց հորը, որ ինքը տանը կմնա մինչև նա աշխատանքից գա:
Սմբատը հարցրեց իր հյուրին, թե նա երբ է վերադարձել և ինչ պիտի անի ինքը` նրան օգնելու համար:

Խմբագրին ուղղված երկտողում բանաստեղծը գրում է, որ ցավով իմացավ նրա նամակից, որ իրեն հնարավորություն չեն տալու տեսնելու իր գրքի երրորդ սրբագրությունը :
Մարտիրոս Սարյանը հիշում է , որ դեռ սովորելու տարիներին ամրապնդվեց իր այն համոզմունքը , որ յուրաքանչյուր մարդ պետք է ձգտի դառնալ իր ժողովրդի արժանավոր զավակը:
Անընդհատ մտորում էր, թե ինչու է ինքն այդ աստիճան ձախողակ:
Աղջիկը մտածում էր, որ դա իր համար խիստ վիրավորական կլինի:

Շարունակ երազում էր, թե ինչ կլիներ, եթե թողնեին` իր հարցերն ինքը լուծեր:

-Ես քեզ կարոտել եմ, -ասաց աղջիկը մայրիկին։
-Ես կմնամ տանը, մինչև դու աշխատանքից գաս,-ասաց նա հորը։
-Ե՞րբ ես վերադարձել և ի՞նչ պետք է ես անեմ՝ քեզ օգնելու համար,-հարցրեց Սմբատը իր հյուրին։
Խմբագրին ուղղված երկտողում բանաստեղծը գրում է․ «Ցավով իմացա քո նամակից, որ ինձ հնարավորություն չեն տալու տեսնելու իմ գրքի երրորդ սրբագրությունը»։
Մարտիրոս Սարյանը հիշում է․ «Դեռ սովորելու տարիներին ամրապնդվեց իմ այն համոզմունքը , որ յուրաքանչյուր մարդ պետք է ձգտի դառնալ իր ժողովրդի արժանավոր զավակը»:
Անընդհատ մտորում էր․ «Ինչու՞ եմ ես այդ աստիճան ձախողակ»։
Աղջիկը մտածում էր․ «Դա ինձ համար խիստ վիրավորական կլինի»:
Շարունակ երազում էր․ «Ի՞նչ կլիներ, եթե թողնեին` իմ հարցերը ես լուծեի»:

Թեստային աշխատանք, 8-րդ դասարան

Մի անգամ առավոտյան Ջելսոմինոն գնաց իրենց պարտեզն ու տեսավ՝ բոլոր տանձերը հասել են: Տանձերը, ախր, միշտ այդպես են. ոչ ոքի ոչինչ չեն ասում, բայց իրենց համար հասնում են, և մի գեղեցիկ օր էլ տեսնում ես՝արդեն հասել են, ու եկել է քաղելու ժամանակը:

«Ափսոս, որ սանդուղք չեմ վերցրել հետս,- մտածեց Ջելսոմինոն: — Արի գնամ, տանից սանդուղք բերեմ ու մի հատ էլ երկար ձող՝ վերևի ճյուղերից տանձը թափ տալու համար»:

Բայց այդ պահին նրա գլխում մի ուրիշ միտք ծագեց, ավելի ճիշտ՝ մի փոքր քմահաճույք. «Իսկ եթե օգտվեմ իմ ձայնի՞ց»:

Եվ, այսպես որոշելով, նա կանգնեց ծառի տակ ու ոչ կատակ, ոչ լուրջ ճչաց.

-Է՜յ, տանձեր, հապա մի ցած թափվեք:

«Թը՛փ-թը՛փ-թը՛փ»,- պատասխանեցին տանձերը՝ անձրևի նման ցած թափվելով:

Ջելսոմինոն մոտեցավ մյուս ծառին և նույն բանը կրկնեց: Ամեն անգամ, երբ նա գոռում էր՝ «թափվե՛ք», տանձերը ճյուղերից այնպես էին պոկվում, կարծես հենց դրան էին սպասում:

Ջելսոմինոն շատ ուրախ էր դրա համար:

«Այսպես ես ահագին ուժ կխնայեմ,- խորհում էր նա,- ափսոս, որ առաջ չէի մտածել այս մասին»:

Մինչ Ջելսոմինոն շրջում էր իր պարտեզում ու այդ ձևով հավաքում տանձերը, հարևան արտում քաղհան անող մի գյուղացի տեսավ նրան: Նա տրորեց աչքերը, քիթը կսմթեց և, երբ համոզվեց, որ տեսածը երազ չէ, վազեց կնոջ մոտ.

-Գնա, մի տես ̀ ինչ է կատարվում,- դողալով ասաց նա կնոջը,- ես համոզված եմ, որ Ջելսոմինոն չար վհուկ է:

-Ի՜նչ ես ասում. նա բարի, սուրբ ոգի է:

Մինչ այդ ամուսինները բավական խաղաղ էին ապրել, բայց այստեղ նրանք կպան իրար: Հանկարծ ամուսնու գլխում մի միտք ծագեց.«Արի հարևաններին կանչենք: Թող նրանք էլ նայեն Ջելսոմինոյին, տեսնենք ̀ ի՞նչ կասեն»:

Հարևաններին կանչելու միտքը դուր եկավ կնոջը: Նա դեմ չէր մի ավելորդ անգամ շաղակրատելու հնարավորություն ստանալուն, դրա համար էլ մի ակնթարթում անհետացավ:

Դեռ արևը մայր չէր մտել, երբ ամբողջ շրջակայքն իմացավ պատահածի մասին: Բնակիչները բաժանվել էին երկու մասի: Մի մասը պնդում էր, թե Ջելսոմինոն բարի ոգի է, իսկ մյուսներն ապացուցում էին, թե նա չար կախարդ է:

Տեքստի 4 բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դու՛րս գրիր այդ բառերը ̀ լրացնելով բաց թողած տառերը: անգամ, երբ, ոգի, ավելորդ, սուրբ
Տեքստից դու՛րս գրիր չորս բարդ բառ, բաժանի՛ր բաղադրիչների:
Հիշեցում՝Բարդ են երկու և ավելի արմատից կազմված բառերը՝ տոմսարկղ-տոմս+արկղ, արևածաղիկ-արև + ծաղիկ

քմահաճույք, շրջակայք, ահագին, քաղհան
Գրիր տրված բառերի հոմանիշները.

ա/ աստիճան սանդուղք

բ/ սիրուն գեղեցիկ

գ/ բղավել գոռալ

դ/ դաշտ արտ

Տրված բառերից որի՞ դիմաց է սխալ նշված նրա տեսակը:

Հիշեցում՝

Բառերն ըստ կազմության լինում են՝ պարզ, բարդ, ածանցավոր և բարդ ածանցավոր:
Պարզ են միայն մեկ արմատից կազմված բառերը՝ մարդ, տուն, սեղան…
Բարդ են երկու և ավելի արմատից կազմված բառերը՝ տոմսարկղ, արևածաղիկ…
Ածանցավոր են մեկ արմատից և մեկ կամ ավելի ածանցից կազմված բառերը՝ անվախ, ուրախություն…
Բարդ ածանցավոր են մեկից ավելի արմատներից և առնվազն մեկ ածանցից կազմված բառերը՝ մայրաքաղաքային, կարգապահություն…

ա/ քաղհան – բարդ

բ/ չար – պարզ

գ/ երազ – ածանցավոր

դ/տանձ — պարզ

5.Կետադրի՛ր տեքստում ընդգծված նախադասությունը:

Դեռ արևը մայր չէր մտել, երբ ամբողջ շրջակայքն իմացավ պատահածի մասին:

6.Դո՛ւրս գրիր Ջելսոմինոյին բնութագրող արտահայտություններ:

Ես համոզված եմ, որ Ջելսոմինոն չար վհուկ է:
-Ի՜նչ ես ասում. նա բարի, սուրբ ոգի է:

7. Ո՞րն էր Ջելսոմինոյի հիմնական նպատակը.

ա/ ահագին ուժ խնայելը

բ/ բարձր ձայն ունենալը

գ/ ճյուղերից տանձեր թափելը

դ / սանդուղք բերելը

8.Ի՞նչ միտք ծագեց Ջելսոմինոյի մտքում:

Ջելսոմինոյի գլխում մի միտք ծագեց, ավելի ճիշտ՝ մի փոքր քմահաճույք. օգտվել ձայնի հնարավորությունից:

Եվ, այսպես որոշելով, նա կանգնեց ծառի տակ ու ոչ կատակ, ոչ լուրջ ճչաց.

-Է՜յ, տանձեր, հապա մի ցած թափվեք:

9.Ինչո՞ւ էր բնակիչների մի մասը Ջելսոմինոյին համարում չար վհուկ, մյուս մասը՝ բարի ոգի:
Բնակիչները կարծում էին, որ Ջելսոմինոն չար վհուկ է կամ բարի ոգի, որովհետև նա բղավելով, կարողանում էր տանձերը ծառից ցած նետել:

10.Ինչո՞ւ հարևաններին կանչելու միտքը դուր եկավ գյուղացու կնոջը:

Հարևաններին կանչելու միտքը դուր եկավ կնոջը, քանի որ նա դեմ չէր մի ավելորդ անգամ շաղակրատելու հնարավորություն ստանալուն:

Պարզ և բարդ նախադասություն

Մեկ ստորոգյալ ունեցող նախադասությունները կոչվում են պարզ նախադասություններ: Մեկից ավելի ստորոգյալ ունեցող նախադասությունները կոչվում են բարդ նախադասություններ:

Առաջադրանքներ:

Որոշիր՝ նախադասությունը պարզ է, թե բարդ:

Դրսում քամին դադարեց, սկսեց ձյուն տեղալ: բարդ

Սրթսրթալով տեղավորվեցինք մի փոքր անձավում:պարզ

Երեխաները ծառից խոշոր, բայց խակ սալոր էին քաղել: պարզ

Շրջակայքում փայտ չկար, որ խարույկ վառեինք: բարդ

Մինչև լույս կդիմանանք ու մեր որսը լուսաբացին կշարունակենք: բարդ

Աստծո հրամանով սարերն իրար են մոտեցել, լիճը հասցրել են մինչև երկինք և ազատել վիշապից: բարդ

Երեխաների ճիշտ դաստիարակությունն ամեն ընտանիքի առաջնային խնդիրն է: պարզ

է ու չորանում: — Անտառը դատարկվում է, ու ծառերը չորանում են: բարդ

Կետադրիր, եթե անհրաժեշտ է:

Թագավոր ընտրվելուց հետո բնավորությունն անմիջապես փոխեց , հպարտացավ:

Շուտով բոլորը հիասթափվեցին, մի խումբ ծաղիկներ նրա դեմ ըմբոստացան:

Իր տեղից իսկույն ելավ ու աթոռ առաջարկեց:

Համեցեք, խնձոր անուշ արեք, օրը շոգ է, ծարավ կլինեք:

Հրավերը շնորհակալությամբ ընդունեցի և ձիս կանգնեց ծառի տակ:

Սիսակն ընտանիքից էր բաժանվում, Միսակը` այգուց:

Հակոբ ապոր խնձորենիներն աճում էին ու դրանց հետ աճում էր նաև որդին:

Եզան մեջքն ուղիղ էր, ետևի մասը մի քիչ տափակ, վիզը հաստ էր, գլուխը դիք:

Զօր ու գիշեր երկինքը ցողում է և հողը խոնավ է:

Հայացքը գցել էր մի կետի ու սիրտը արագ բաբախում էր:

Այստեղ ծաղիկների հոտն էր բռնել և մի քիչ այն կողմ աղբանոցի հոտը: